Almanya Başbakanı Merkel, Saray’da Erdoğan’la yaptığı görüşmede hem basın ve ifade özgürlüğü hem de referanduma yönelik uyarılarda bulundu. Basın toplantısına ise “İslamcı terörist” polemiği damgasını vurdu. Güçler ayrılığına vurgu yapan Merkel, başkanlık sistemine ilişkin mesajlar vererek “Başkan olmak, alçakgönüllülük, mütevazı olmayı gerektirir. Bu konuda Fransız ve ABD’li meslektaşlarımı kıskanıyorum” dedi. Merkel, çözüm sürecine dönülmesi önerisi yaptı.

‘Güçler ayrılığı var’ diyemedi

Almanya Şansölyesi Angela Merkel 10 saatlik jet Ankara ziyaretinde ayağının tozuyla Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a hem basın ve ifade özgürlüğü hem de referandum sürecine yönelik uyarılarda bulundu. Merkel, “Siyasi dönüşüm sürecinde, güçlerin ayrılığını garanti altına almak için, toplum çeşitliliğinin teminat altına alınması için çaba sarfedilmesi gerek” derken Erdoğan, güçler ayrılığında temel olan üç gücün birbirini denetleme yetkisine değinmedi ama güçler ayrılığına yeni bir tanımlama getirdi. Erdoğan başkanlık sisteminde de ‘yasama, yürütme ve yargının” olacağını savundu. Görüşme sonrası yapılan açıklamaya “İslamcı terörist” polemiği damgasını vurdu.

Almanya Şansölyesi Merkel, dün öğle saatlerinde geldiği başkentte önce Cumhurbaşkanı Erdoğan’la görüştü. Merkel, kısa Ankara ziyareti sırasında TBMM’yi ziyaret edip Meclis Başkan Vekili Ahmet Aydın, Başbakan Binali Yıldırım, ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve HDP temsilcileriyle görüştü. Merkel, MHP lideri Devlet Bahçeli’den ise randevu talep etmedi.

Merkel, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilk kez geldiği Ankara’ya saat 13.00’te indi ve ilk durağı Saray oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Merkel, 2 saat 40 dakika süren görüşme sonrası ortak açıklama yaptı.

Merkel, referanduma giden Türkiye için güçler ayrılığı uyarısını görüşmede dile getirdiğini açıkladı: “Özellikle bu kadar derin bir siyasi dönüşüm sürecinde, güçlerin ayrılığını garanti altına almak için, toplum çeşitliliğinin teminat altına alınması için çaba sarfedilmesi gerek. Referandum sırasında AGİT temsilcilerinin ve gözlemcilerinin hazır bulunması önemli. Türk halkının Temmuz ayında savunduğu tüm demokratik ilkelerin siyasi sistemde de sağlanması gerek. Muhalefet her demokrasi için önemli; bunu her gün demokrasilerde yaşıyoruz.”

Erdoğan ise güçler ayrılığının temelinde yatan tüm güçlerin birbirini denetleme ilkesine değinmeden getirilmek istenen sistemi şöyle savundu: “Muhalefetin güçler ayrılığı ile ilgili ileri sürdüğü tezin, -ki bugün yarın parlamentodan bana ulaşır-, en ufak bir hakikat payı yok. Yasama organı var, yürütme organı aynı şekilde var, yargı yine var. Burada güçler ayrılığının yok edilmesi söz konusu değil. Bir defa yürütmenin çok daha seri çalışmasını sağlayacak imkânlar verilmiş, yasama organının daha seri karar alma imkânına kavuşmasının yolları açılmış, tabii ki yargı aynı şekilde varlığını, işlevini sürdürecektir. ”

Özgür basın talebi

Merkel, görüşmede terörle mücadele konusunun önemli olduğunu ve darbe girişiminde bulunanlar ve neden olanların cezalandırılması gerektiğini anımsatarak, “Aynı zamanda suçun bireysel olarak tespit edilmesi gerektiğini söyledim” ifadelerini kullandı. Merkel, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu süreçte ifade özgürlüğüne saygı duyulmasının çok önemli olduğunu ifade ettim. Basın ve ifade özgürlüğüne de işaret ettim. Burada endişelerimiz olduğunu ifade ettim. İslamcı terör dahil, her türlü terörle mücadelede yakın işbirliği içinde olmamız geektiğini konuştuk.” Merkel, Türkiye’nin Almanya’dan iadesini istediği Gülenciler konusunda da uyarıda bulundu: “Almanya’da bazı mahkeme kararları var. Hangi koşullarda iade yapılamayacağı yönünde. Adalet Bakanımız bu konuda görüşmeler yapacak. Fakat mahkemelerin ve bağımsız incelemelerin sonucuna tabii ki saygı duymalıyız.”

İslamcı terör atışması

Merkel Erdoğan’dan “İslamcı terör” ile de mücadele etmesini isterken, Erdoğan bu ifadeye tepki gösterdi: “Bu ifade biz Müsümanları ciddi manada üzmektedir. Çünkü İslamla terör bir araya gelemez; İslam’ın kelime anlamı barıştır. Bu ifade kullanıldığı sürece biz bunun karşısında durmak zorundayız” dedi.

Erdoğan’ın bu sitemi üzerine tekrar söz alan Merkel ise “İslamcı ve İslami” ifadeleri arasındaki farklılığa dikkat çekerek, şu açıklamayı yaptı: “Almanya’da Müslümanların inançlarını özgürce yaşayabilmesi için elimizden gelini yapıyoruz. Ve bizdeki Müslüman dernekleri de her tür teröre karşı seslerini yükselttiler. Bu nedenle İslami ve İslamcı arasında, bu terimler arasında bir fark var. İnsanlarımızın Müslümanlarla işbirliği içerisinde bu teröre karşı mücade etmemiz gerektiğine inanıyorum.”

‘İslamcı terör’de ısrar etti

Almanya Şansölyesi Angela Merkel, Çankaya Köşkü’nde Türkiye ziyaretinin iktidara bir destek olup olmadığını “Ziyaretimin Türk halkının kararını etkileyeceğini düşünmüyorum. Ben hükümette olmayan partilerin temsilcileri ile de görüşeceğim” diyerek değerlendirdi. Erdoğan’ın karşı çıktığı ve kullanılmamasını istediği “İslamcı terör” kavramını Yıldırım’ı ziyaretinde yeniden kullanan Merkel, “İslamcı terörü ele aldık. Sayın Cumhurbaşkanı’na da söyledim. Bu Müslümanlara karşı şüphecilik değil. Bu insanlar demokrasiyi ortadan kaldırmak istiyorlar” dedi. Merkel, Çankaya Köşkü’nde Yıldırım ile bir araya geldi.

Yıldırım: Kasıt yok

Yıldırım, OHAL sürecinde yaşanan uygulamalara ilişkin ise “Alçak örgüt maalesef çok büyük tahribat bıraktı. Uygulamalarla ilgili şikâyetler kulağımıza geliyor. Bu kadar büyük bir olayın yüzbinlerce sorumlunun içinde olduğu bu darbe girişiminde hatalar olabilir. Ancak bir kasıt söz konusu olamaz. Türkiye bir hukuk devleti, intikam duygusuyla hareket etmeyeceğiz” dedi.

Soru sadece AA ve TRT ’den

Almanya Şansölyesi Merkel, Saray’daki Erdoğan ziyaretinin ardından Çankaya Köşkü’nde de ifade ve basın özgürlüğüne ilişkin uyarılarını tekrarladı. Merkel, “Bundan sonra atılacak siyasi adımlarda, ifade ve basın özgürlüğünün, güçlerin ayrılığının ne kadar önemli olduğunun dikkate alınmasını istiyoruz” dedi. Ancak Erdoğan ile görüşmesinde sadece TRT’nin soru sorabildiği Merkel’e Yıldırım ile görüşmesinde ise sadece TRT ve AA muhabirleri soru sorabildi.

Merkel, mülteci anlaşması ve vize serbestisinin uygulanmasına ilişkin soruya yanıt olarak Türkiye’nin terörle mücadele yasalarının değiştirilmesi gerektiğini vurgularken, Yıldırım, “Terörle çetin bir mücadele veren Türkiye’nin, bölgenin ve Avrupa’nın güvenliğini sıkıntıya sokmayacak şekilde ele alınmasının ve bunun AB komisyonunda ele alınmasının daha faydalı olacağını önerdik. Çalışmalar devam diyor” diye karşılık verdi. Almanya’da PKK varlığına ilişkin soruya Merkel, “PKK’nin ve bu konuda Almanya’da bağlantılı olan hususları elbette inceleyip izliyoruz, önlem alıyoruz. Almanya’da da PKK yasak. Bize iletilen farklı vakaları hassasiyetle inceliyoruz. Bu nedenle istihabarat örgütlerimiz, İçişleri bakanlarımız irtibat halinde olmalı” dedi. Ankara bugün de Alman İçişleri Müsteşarı’nı ağırlayacak.

Merkel: Destek değil

Türkiye’de referandum öncesinde gerçekleşen ziyaretin muhalefet partileri tarafından iktidara bir destek olarak yorumlanabileceğine ilişkin soruya Merkel, “Zor dönemlerde siyasetçilerin, hükümetlerin birbirleri ile görüşmeleri önemlidir. Benim ziyaretimin Türk halkının kararını etkileyeceğini düşünmüyorum. Ben hükümette olmayan partilerin temsilcileri ile de görüşeceğim. Türk halkının kendi kararını vereceğini düşünüyorum. Görüşerek görüş farklılıklarını da ele alma imkânımız var. Bunları sadece Almanya’da dile getirip, karşılıklı görüşmede bu farklılıkları ele almanın daha iyi olduğunu düşünüyorum. Hiçbir konudan kaçınmadık. Her konuyu ele aldık” dedi. Başbakan Yıldırım ise “Muhalefet endişelenmesin. Sayın Merkel’in seçimi var, benim orada oy hakkım yok, kendisinin de burada oy hakkı yok. Türkiye ve Türk vatandaşları Almanya’da da Alman seçmenler bu işe karar verecekler” diyerek yanıt verdi.